Sprzątanie mózgu
Naukowcy od dawna zastanawiali się w jaki sposób mózg oczyszcza się z różnych, niepotrzebnych „śmieci”. Szacuje się, że miesięcznie mózg pozbywa się prawie ćwierć kilograma zużytych białek. Zaburzenie tego procesu może prowadzić do powstawania złogów, czyli skupisk białek, często obserwowanych w chorobach neurodegeneracyjnych. Powstające złogi upośledzają transmisję sygnałów chemicznych i elektrycznych. Skutkiem tej nieprawidłowości są problemy poznawcze, a ostatecznie nieodwracalne uszkodzenia. Zmiany te obserwowane są w przebiegu chorób takich jak choroba Parkinsona i choroba Alzheimera. Sprzątanie mózgu jest najintensywniejsze w czasie snu.
Układ glimfatyczny
Nazwa tego układu nawiązuje do układu limfatycznego, który pełni funkcję oczyszczania organizmu oraz komórek glejowych. Praca układu glimfatycznego wiąże się z przepływem płynu mózgowo-rdzeniowego w przestrzeni okołonaczyniowej. Płyn mózgowo-rdzeniowy, za pośrednictwem astrocytów (komórek glejowych), przepływa przez tkankę mózgową wychwytując różne zanieczyszczenia. Następnie drogą małych, a później większych żył spływa do układu limfatycznego, gdzie zebrane „śmieci” ostatecznie trafiają do wątroby lub nerek. Zakłócenie tego procesu może powodować odkładanie się białek w mózgu.
Układ glimfatyczny zdecydowanie lepiej działa w czasie snu niż czuwania. Jest to związane z działaniem neurotrnsmitera – NOREPINEFRYNY, Działanie norepinefryny powoduje zmianę objętości przestrzeni śródmiąższowej. Poziom norepinefryny wzrasta w czasie czuwania i obniża się w czasie snu. Niski poziom tego neuroprzekaźnika powoduje poszerzenie się przestrzeni między komórkami i poprawienie sprawności przepływu płynu przez mózg.
Dobranoc
Stwierdzenie, że należy dbać o dobry sen, jest frazesem. W świetle aktualnych badań, coraz więcej wiemy o tym, co możemy zrobić, żeby poprawić sprawność mózgu i minimalizować objawy neurodegeneracyjne towarzyszące starzeniu się. Profilaktyka chorób związanych z wiekiem wskazuje,że aktywność fizyczna, unikanie neurotoksyn, uważne wybory żywieniowe, stymulacja intelektualna, dbanie o zdrowy sen, mogą korzystnie wpłynąć na przebieg procesu starzenia się organizmu.
Zainteresowanych tematem układu limfatycznego, odsyłam do artykułu: „Drenaż mózgu” autorstwa M. Nedergaard i S.A. Goldman.
Bibliografia: Nedergaard, M. , Goldman, S. A. (2016). Drenaż mózgu. Świat Nauki, 4/2016, 43-47