Być „HOT” i być „COOL”

Nowa Terapia

Walter Mischel, badacz znany min. z badań nad odroczeniem gratyfikacji, sformułował pojęcie systemu „hot” – system gorący i systemu „cool” – system chłodny. Zachowanie równowagi między tymi systemami wpływa na jakość funkcjonowania człowieka. Zapoznanie się z tymi zagadnieniami ułatwia rozumienie pojęcia samokontroli w procesie zdrowienia. Samokontrola, a przez to dokonywanie przez pacjentów uzależnionych korzystniejszych wyborów zdrowotnych, jest istotnym elementem wpływającym na proces leczenia.

 

SYSTEM CHŁODNY

System poznawczy, pozwalający przetwarzać informacje w sposób racjonalny, angażujący procesy wspierające podjęcie przemyślanych decyzji. System chłodny odpowiada za samokontrolę i jest nabywany z wiekiem przez uczenie się racjonalnych schematów funkcjonowania. System chłodny osiąga dojrzałość około 25 roku życia, z wiekiem można go modyfikować i  doskonalić.

Obszar w mózgu: kora przedczołowa i hipokamp

 

SYSTEM GORĄCY

System emocjonalny związany z reakcjami impulsywnymi. Związany jest z działaniami o charakterze adaptacyjnym i należy go rozpatrywać w ujęciu ewolucyjnym. Pozwala działać w momencie nagłego zdarzenia i konieczności instynktownego działania (reakcja „walcz lub uciekaj”).

Obszar w mózgu: ciało migdałowate

 

SAMOKONTROLA

Samokontrola jest działaniem ukierunkowanym na realizację celu, gdzie nie liczy się komfort organizmu. Samokontrola jest przeciwieństwem samoregulacji, czyli dbania o dobrostan organizmu. Używanie samokontroli i samoregulacji zależy od sumienności, perspektywy czasowej (ukierunkowanie na przeszłość, przyszłość i teraźniejszość), umiejętności odroczenia gratyfikacji, umiejętności wyznaczania celu.

 

Ćwiczenie samokontroli i umiejętności korzystania z systemu „cool”, sprzyja wytrwałości, która istotnie przyczynia się do korzystnej zdrowotnej zmiany w leczeniu uzależnień.

 

Opracowała : Natalia Magreta – Łupińska

Na podstawie: Jarczewska-Gerc Ewa, Rola wyobrażeń w osiąganiu celów. Symulacje mentalne, rozdz. [2]: Osiąganie celów jako funkcja wytrwałości i efektywności, str. 24-34, Wydawnictwo Difin SA, Warszawa 2015, s. 24-34.